Nhân sâm từ ngàn đời trước cho đến nay vẫn được xem là loại dược liệu quý cải thiện sức khỏe vô cùng tốt. Nhưng nhiều người vẫn chưa biết được cụ thể nhân sâm là gì? Có thành phần và công dụng gì? Phương Đông và phương Tây nhìn nhận về nhân sâm thế nào?
Thực chất Nhân sâm là gì?
Tên khoa học của nhân sâm gọi là: Panax ginseng, nó thuộc họ Ngũ Gia Bì (Araliaceae). Nhân sâm là thực vật mọc hoang và trồng của vùng Cao Ly nay là CHDCND Triều Tiên và Hàn Quốc. Ở Trung Quốc có 2 tỉnh có nhân sâm là miền Đông Bắc bao gồm: Liêu Ninh và Cát Lâm. Ở Liên Bang Nga cũng có sâm ở miền Viễn Đông nhưng trên thị trường người ta chỉ chuộng dùng nhân sâm có xuất xứ từ Hàn Quốc và Triều Tiên. Chúng có tên chung là Sâm Cao Ly.
Có những loại sâm nào?
Theo lịch sử y học cổ truyền Trung Quốc từ khoảng 3.000 năm trước Công Nguyên, Nhân Sâm đã được truyền miệng đến như một thần dược trong cuốn “Thần nông bản thảo” của vua Thần Nông. Nó có tại nhiều quốc gia như: Ấn Độ, Nhật Bản, Triều Tiên, Vùng Viễn Đông Nga, Vùng Bắc Mỹ (Hoa Kỳ) nhưng nổi tiếng nhất vẫn là Sâm của Triều Tiên, nhân sâm Hàn Quốc.
Khi viết về nhân sâm chúng ta thường dùng từ Ginseng để diễn tả chung về loại thực vật này , đôi khi ta cảm thấy hơi rối bởi vì sâm là một từ để chỉ định nhiều loại thảo dược khác nhau như:
★ Sâm Hàn Quốc, sâm Trung Quốc được gọi chung là Panax Ginseng.
★ Sâm Mỹ còn gọi là Panax Quinquefolium L.
★ Sâm ở Siberia gọi là Eleutherococcus Senticosus.
Ba loại nhân sâm này hoàn toàn khác nhau về nhiều đặc điểm như hình dạng , thuộc tính, tính chất, mỗi loại trồng ở những vùng khác nhau cho ra một loại nhân sâm có công dụng khác nhau và hàm lượng tinh chất nhân sâm cũng khác nhau.
Có thể dùng phần nào của nhân sâm?
Từ xa xưa đến nay, các bộ phận của sâm được dùng gồm: rễ và củ. Củ nhân sâm có màu sắc vàng, nâu mềm, vỏ màu vàng có vân ngang, thẳng không nhăn nheo, cứng chắc, mùi thơm đặc biệt. Rễ sâm có hình dạng ngoằn nghèo dài cắm xuống đất để hút chất dinh dưỡng, những cây nhân sâm có bộ rễ tươi tốt đều dài hơn so với bình thường. Khi đào sâm lên người thợ thường đào hết lớp đất để tận dụng được phần rễ sâm.
Nhân sâm dưới góc nhìn của các nền văn hóa như thế nào?
Người ta kể rằng khi thế giới được thành lập thì ánh sáng đập vào lòng đất đã tạo ra một năng lượng khổng lồ chất chứa vào trong rễ cây nhân sâm. Và từ đó biết bao nhiêu là huyền thoại thêu dệt quanh chuyện cây nhân sâm. Giữa 2 nền văn hóa khác nhau này thì nhân sâm được xem như thế nào?
Văn hóa phương Tây với nhân sâm
Theo cách nhìn của một người theo văn hóa Tây u thì họ thấy rằng sâm không thấy có tác dụng gì rõ ràng. Thật vậy tác dụng sâm không nhanh và rõ ràng như thuốc tây y. Nếu bạn cần một chất có tác dụng nhanh như caffeine hay amphetamine thì bạn nên tìm kiếm cái gì khác bởi vì đây không là cơ chế tác dụng của nó.
Đến năm 1716 phát hiện ra cây sâm Mỹ Panax Quinquefolium khi Đức Cha Joseph Lafitau ghi nhận hình thể một dược thảo có hình dáng y hệt cây nhân sâm tại Trung Hoa và cũng thấy có nhiều tác dụng tốt cho sức khỏe: tăng sinh lực, giảm mệt mỏi, làm hưng phấn. Nhân sâm là một trong những thảo dược được nghiên cứu rộng rãi nhất. Các nghiên cứu gần đây cho thấy nhân sâm có tác dụng giống nội tiết từ vỏ của tuyến thượng thận để đối phó với stress.
Văn hóa phương Đông với nhân sâm
Đối với người Trung Hoa, sâm là chất bổ dưỡng tối ưu cho điều trị lẫn phòng ngừa một số lớn bệnh tật. Nếu sử dụng lâu dài hàng ngày thì làm tăng tuổi thọ và một cách nào đó mọi văn hóa đều đi tìm nguồn suối của tuổi trẻ. Người Trung Hoa tin rằng nó nằm trong sâm. Và ngoài tác dụng đặc biệt của nó, người ta còn nghĩ rằng dạng đặc biệt của cây nhân sâm cũng gợi ý cho chúng ta vô số những điều kỳ diệu về sâm.
Như ta biết tuyến thượng thận còn tiết ra nội tiết điều hòa đường huyết và điều hòa thành phần khoáng trong cơ thể. Nếu cơ thể luôn chịu áp lực của stress thì về lâu dài sẽ xuất hiện những bệnh lý như cao huyết áp, suy tim, loét dạ dày, lo lắng trầm cảm và mệt mỏi mãn tính. Rất nhiều nghiên cứu cho thấy nhân sâm đóng 1 vai trò tích cực để phòng chống stress.
Thành phần và công dụng của nhân sâm
Ngoài các thành phần steroid, nhân sâm còn chứa các vitamin B1, B2, Calcium, potassium, sắt, sodium, magnesium, barium, strontium, aluminium, manganese, mucilage và một số thành phần chỉ có trong sâm như:
► Chất PANASEN có tác dụng hưng phấn trên não giống như caffeine.
► GINSENIN tương tự như insulin và giải thích vì sao nhân sâm có tác dụng tốt đối với người tiểu đường.
► ACID PANOXIC có tác dụng hỗ trợ cho hệ tim mạch, ức chế sự thành lập cholesterol.
► PANAXIN có tính cách kích thích hệ thần kinh trung ương và có tính bổ cho hệ tim mạch.
► PANAQUILON có tính điều hòa hệ nội tiết.
✪ Có nhiều y văn viết về những lợi điểm của sâm đối với việc chống lại stress: Chúng ta chỉ nhớ rằng vì nhân sâm có tính đồng hóa, nên tác dụng của nhân sâm không thấy rõ ngay mà từ từ với thời gian.
Những người sử dụng nhân sâm thường xuyên ghi nhận rằng khi họ dùng như thế họ cảm thấy ít mệt hơn sau một tuần làm việc mệt nhọc. Những người làm việc dưới áp lực cao, với những giờ giấc không ổn định cảm thấy bớt căng thẳng khi uống nhân sâm và có nhiều năng lượng hơn để tiếp tục công việc. Và đó cũng là do sâm là một chất sinh thích nghi (adaptogen), giúp ta lấy lại sự cân bằng và thư giãn sau những cơn stress.
✪ Người ta còn thấy khi sử dụng Nhân sâm khả năng tình dục nâng cao nhiều và lượng tinh trùng tăng cao qua nhiều công trình nghiên cứu.
✪ Ngoài ra những nghiên cứu gần đây cũng cho thấy nhân sâm còn có tác dụng hỗ trợ chống ung thư qua nhiều cơ chế tác dụng:
• Ginsenoside RH2 ức chế sự tổng hợp ADN, ARN bằng cách ức chế men Cdk trong quá trình sinh sản tế bào.
• Thúc đẩy cơ chế chết tế bào theo lập trình (apoptosis).
• Thúc đẩy sự biệt hóa của tế bào ung thư.
Một số cách dùng nhân sâm theo y học cổ truyền
Theo Đông Y chủ trị cách dùng: Dùng ăn sống: giúp tả hoả. Tẩm sao: bổ tân dịch, bổ nguyên khí (nhất là ở Phế ) thần kinh suy nhược.
✪ Hội chứng suy sụp: Nguyên nhân khí cơ bản hư nặng, mất máu nặng, nôn nặng hoặc ỉa chảy nặng biểu hiện như ra mồ hôi, lạnh chân tay, thở nông và mạch yếu, mờ. Dùng Nhân sâm một mình hoặc phối hợp với Phụ tử trong bài Sâm Phụ Thang có hiệu quả.
✪ Cải thiện Tỳ, vị kém: Có biểu hiện như kém ăn, mệt mỏi, đầy thượng vị và bụng, phân lỏng: Dùng Nhân sâm với Bạch truật, Phục linh và Cam thảo trong bài Tứ Quân Tử Thang.
Xem thêm: Một số lưu ý khi dùng nhân sâm để có hiệu quả tốt nhất
✪ Cải thiện tình trạng thiếu khí ở phế: Với biểu hiện như thở nông, ra mồ hôi trộm và mệt mỏi: Dùng Nhân sâm với Cáp giới (Tắc kè) trong bài Nhân Sâm Cáp Giới Tán.
✪ Cải thiện tiểu đường hoặc kiệt khí và dịch cơ thể do bệnh do sốt gây ra: Khi có biểu hiện như khát, ra mồ hôi, kích thích thở nông và mạch yếu: Dùng Nhân sâm với Mạch đông và Ngũ vị tử trong bài Sinh Mạch Tán. Nếu kèm với sốt, dùng Nhân sâm với Thạch cao và Tri mẫu trong bài Bạch Hổ Gia Nhân Sâm Thang.
Việt Nam dùng nhân sâm như thế nào?
Theo kinh nghiệm Việt Nam cổ truyền: Nếu cứng hấp trong nồi cơm cho vừa mềm, thái lát mỏng một ly (dùng sống). Hoặc có thể tẩm nước gừng, sao gạo nếp cho vàng rồi cho nhân sâm vào đảo qua, bắc chảo ra ngay, đảo thêm một lúc là được. Sau khi bào chế có thể tán bột mà uống hoặc uống với thuốc thang đã sắc.
✪ Bảo quản: Đậy kín, dưới lót vôi sống hay gạo rang, dễ bị sâu mọt ăn.
✪ Kiêng ky:
➤ Phụ nữ mới đẻ huyết xông lên, bệnh sơ cảm mới phát, mới thổ huyết đều không nên dùng.
➤ Không dùng Nhân sâm với Lê lô, Ngũ linh chi và Tạo giáp.
➤ Khi dùng Nhân sâm, không nên uống Trà hoặc ăn Củ cải.
Như vậy, bài viết trên đây đã chia sẻ về tất tần tật cho câu hỏi Nhân sâm là gì? Cụ thể như tên khoa học, thành phần, tác dụng và cách dùng của nó hiệu quả. Bên cạnh đó là góc nhìn của 2 nền văn hóa phương Đông và Tây về Nhân sâm thông qua một số ghi chép và nghiên cứu. Người dùng nhân sâm nên tham khảo thêm về liều lượng và cách dùng hàng ngày để đạt hiệu quả tốt nhất.
Thông tin liên lạc :
CÔNG TY TNHH TM SÂM YẾN NHẬT MINH
Website: https://samyennhatminh.com/
Địa chỉ: 12 Hồ Hảo Hớn, Phường Cô Giang, Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh.
HOTLINE : 0948262604
Viết bình luận
Bình luận
Hiện tại bài viết này chưa có bình luận.